Το Ζαγόρι είναι περιοχή στην οροσειρά της Πίνδου, στην Ήπειρο, στη βορειοδυτική Ελλάδα. Στην περιοχή υπάρχουν 46 οικισμοί τα αποκαλούμενα Ζαγοροχώρια, τα οποία είναι διάσπαρτα στους πρόποδες της Πίνδου. Έχει έκταση περίπου 1,000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και σχήμα ανεστραμμένου ισόπλευρου τριγώνου.
Το τοπωνύμιο Ζαγόρι προέρχεται από τη σλαβική πρόθεση Za που σημαίνει πίσω και την αιτιατική του ουσιαστικού gora που σημαίνει βουνό, δηλαδή περιοχή πίσω από το βουνό.
Είναι μετάφραση του αρχαίου ονόματος της περιοχής, «Παρωραία», που σημαίνει «παρά το όρος», από σλαβικά φύλα που κατήλθαν στην περιοχή τον 6ο αιώνα.
Τα Ζαγοροχώρια αποτελούν μια ξεχωριστή οικιστική, ιστορική και πολιτιστική ενότητα, βόρεια από το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων, στο βορειοδυτικό άκρο της Πίνδου.
Τα φυσικά όρια τους καθορίζονται νότια από το βουνό Μιτσικέλι, βόρεια από το ποταμό Αώο, ανατολικά από τα βουνά του Λύγκου και δυτικά από τον ορεινό όγκο της Τύμφης.
Το Ζαγόρι χωρίζεται γεωγραφικά σε τρείς ενότητες: το Κεντρικό, το Δυτικό και το Ανατολικό Ζαγόρι με είκοσι, δέκα και δεκαέξι χωριά αντίστοιχα.
Σήμερα τα Ζαγοροχώρια διατηρούν αναλλοίωτη την πολιτιστική τους κληρονομιά, σε μια προσπάθεια να συνεχιστούν τα ήθη και έθιμα της περιοχής.
Η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, η παραδοσιακή μουσική, το φυσικό κάλος, η άγρια ομορφιά των ορεινών όγκων και η πλούσια πανίδα και χλωρίδα της περιοχής αποτελούν τα χαρακτηριστικά αυτά που την κάνουν να ξεχωρίζει.
Ο νεοσύστατος καλλικρατικός δήμος αποτελείται απ’ τη δημοτική ενότητα Κεντρικού Ζαγορίου, τη δημοτική ενότητα Ανατολικού Ζαγορίου, τη δημοτική ενότητα Τύμφης και τις κοινότητες Βοβούσας και Παπίγκου.
Το Λαογραφικό Μουσείο που λειτουργεί στους Κήπους είναι έργο του Αγάπιου Τόλη, ο οποίος αφιέρωσε τη ζωή του για τη δημιουργία του. Σε αυτό μπορείτε να θαυμάσετε 40000 εκθέματα από την καθημερινότητα των κατοίκων της περιοχής του Ζαγορίου. Η μεγάλη αυτή λαογραφική συλλογή στεγάζεται σε τρία αρχοντικά σπίτια. Μερικά από τα εκθέματα είναι σκεύη νοικοκυριού, είδη λαϊκής τέχνης, ενδυμασίες, κεντήματα, φωτογραφίες βασιλέων, διάφορες γκραβούρες, σαλόνι του 19ου αιώνα και διάφορα άλλα. Για να επισκεφτείτε το Μουσείο, θα πάτε στο χωριό Κήποι που απέχει 38 χιλιόμετρα από τα Ιωάννινα.
Το Μουσείο Παραδοσιακών Επαγγελμάτων του Ελαφότοπου ξεκίνησε τη λειτουργία του στο παλιό σχολείο του χωριού το 1993. Στο Μουσείο μπορείτε να δείτε εργαλεία παραδοσιακών επαγγελμάτων, κάποια από τα οποία έχουν πάψει να ασκούνται.
Το Μουσείο Χλωρίδας και Πανίδας βρίσκεται στο χωριό Κουκούλι. Εδώ εκτίθενται φαρμακευτικά φυτά και βότανα της περιοχής του Ζαγορίου, τα οποία χρησιμοποιούνταν από τους γνωστούς «βικογιατρούς». Πρόκειται για γιατρούς του Ζαγορίου που κατασκεύαζαν θεραπευτικά μαντζούνια από τα φυτά της ευρύτερης περιοχής του Βίκου.
Το Ριζάρειο Εκθεσιακό Κέντρο στεγάζεται στο αρχοντικό Πανταζή που βρίσκεται δίπλα στην κεντρική πλατεία στο Μονοδέντρι. Το Κέντρο που λειτουργεί από το 2000 είναι κληροδότημα των αδελφών Ριζάρη.
Η βιβλιοθήκη βρίσκεται στο Μεγάλο Πάπιγκο. Η συλλογή των βιβλίων ανήκει στο Μιχαήλ Αναγνωστόπουλο και περιλαμβάνει πάνω από 1250 τόμους βιβλίων.
Ένας πλήθος ιστορικών μονοπατιών που σηματοδοτήθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος LIFE το 1996 διασχίζουν την περιοχή του Ζαγορίου.
Πρόκειται για μονοπάτια, αρκετά εκ των οποίων είναι λιθόκτιστα, που ακολουθούν τις διαδρομές που επί αιώνες συνέδεαν τα χωριά της περιοχής μεταξύ τους.
Τα μονοπάτια αυτά αποτελούσαν τη ραχοκοκαλιά του οδικού δικτύου των νεότερων ιστορικών και χρόνων, και εξυπηρετούσαν τη μετακίνηση των ανθρώπων, την διακίνηση προϊόντων και πολιτισμικών αγαθών, αλλά ταυτόχρονα αποτελούσαν τους κτηνοτροφικούς δρόμους για τους εποχιακούς μετακινούμενους κτηνοτρόφους.
Τα περισσότερα μονοπάτια έχουν σήμανση με το γράμμα Ζ και αύξοντα αριθμό δίπλα. Σημαντικότερο και ένα από τα ομορφότερα της Ελλάδας είναι αυτό με την σήμανση Ο3 και έχει σχεδιαστεί σαν παρακλάδι του Ε6.
Ξεκινάει από τα Γιάννενα με κατεύθυνση βόρεια της λίμνης των Ιωαννίνων, μπαίνει στο μονοπάτι προς το καταφύγιο Μιτσικελίου – Δικόρφου – Κήπους – Βίτσα, συνεχίζει στην χαράδρα του Βίκου – Μονοδενδρίου – πηγές Βοϊδομάτη – Μικρό Πάπιγκο – Καταφύγιο Αστράκας – πέρασμα Καρτερού – Βρυσοχώρι – γέφυρα Αώου και συνεχίζει ως το Σμόλικα.
Τα υπόλοιπα μονοπάτια περνούν μέσα από πυκνά δάση με λιθόκτιστες σκάλες και μερικά από αυτά καταλήγουν σε πέτρινα γεφύρια. Η βατότητα και η σήμανση των μονοπατιών ποικίλει ανάλογα με την εποχή και επιλογή του μονοπατιού. Ιδιαίτερα η σήμανση ποικίλει από καλή μέχρι ανύπαρκτη.
Όντας ορεινή περιοχή είναι φυσικό ότι η κτηνοτροφία είναι αναπτυγμένη αν και όχι όσο παλιότερα . Τα γαλακτοκομικά λοιπόν είναι ανάμεσα στα προϊόντα που παράγει αυτός ο τόπος.
Εκτός όμως από τη φέτα το γιαούρτι και το φρέσκο βούτυρο θα βρει κανείς σπιτικά γλύκα του κουταλιού, μαρμελάδες και λικέρ φτιαγμένα από τους καρπούς των δέντρων που φύονται στα γύρω δάση. Γνωστό επίσης τοπικό προϊόν είναι και ο τραχανάς αλλά και οι πασίγνωστες ζαγορίσιες πίτες (αλευρόπιτα, τυρόπιτα, κρεατόπιτα).
Τέλος στα βουνά που περιτριγυρίζουν το Δήμο φυτρώνουν κάθε είδους βότανα με τα πιο γνωστά το τσάι του βουνού και τη ρίγανη. Υπάρχουν πολλά μαγαζιά στα περισσότερα χωριά όπου μπορεί κανείς να βρει και να δοκιμάσει όλα αυτά τα προϊόντα.
Εγγραφείτε για να βλέπετε τις τιμές των προσφορών τη στιγμή που θα εγγραφείτε!
Ελληνικά
English