Ηράκλειο, το μεγαλύτερο αστικό κέντρο της Κρήτης

Το Ηράκλειο είναι η μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης και έδρα του Δήμου Ηρακλείου, καθώς και ο μεγαλύτερος λιμένας του νησιού και το τέταρτο μεγαλύτερο αστικό κέντρο της χώρας.

Ο Δήμος Ηρακλείου, όπως προέκυψε με το πρόγραμμα Καλλικράτης, είναι ο τέταρτος πολυπληθέστερος της χώρας με 173.993 κατοίκους.

Πρωτεύουσα της νήσου, του ομώνυμου νομού και της επαρχίας Τεμένους, σήμερα αποτελεί έδρα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης, της Περιφέρειας Κρήτης, καθώς επίσης έδρα της Εκκλησίας της Κρήτης και του Αρχιεπισκόπου της.

Μητροπολιτικός ναός της πόλης είναι ο Ιερός Ναός του Αγίου Μηνά. Η πόλη του Ηρακλείου για την αντίσταση και τον ηρωισμό της κατά τη γερμανική εισβολή και τη Μάχη της Κρήτης, τιμήθηκε με τον Πολεμικό Σταυρό Α΄ Τάξεως.

Οι κύριοι οικονομικοί τομείς της πόλης είναι ο τουρισμός, η γεωργία και το εμπόριο. Διαθέτει βιομηχανική περιοχή 4 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του κέντρου.

Το Ηράκλειο διαθέτει επίσης ένα από τα μεγαλύτερα σήμερα σε κίνηση αεροδρόμια της Ελλάδας, το αεροδρόμιο "Νίκος Καζαντζάκης", καθώς και λιμάνι με πυκνή ακτοπλοϊκή συγκοινωνία κυρίως με τον Πειραιά και άλλα νησιά.

Ιστορικά

Η πόλη του Ηρακλείου αντανακλά με σαφήνεια τους διαφορετικούς πολιτισμούς που άνθισαν στο πέρασμα των αιώνων: Βυζαντινά οικοδομήματα στέκονται δίπλα σε Ενετικά δημόσια και ιδιωτικά κτίρια και Οθωμανικές κατασκευές.

Έμβλημα της πόλης ο μεσαιωνικός Κουλές που δεσπόζει στο βενετσιάνικο λιμάνι και επισκιάζει τα εναπομείναντα τείχη της ίδιας περιόδου.

Οι πρώτες οχυρώσεις κατασκευάστηκαν αρχικά από τους Άραβες και τον 15ο αι. ενισχύθηκαν από τους Ενετούς.

Από τους επτά προμαχώνες σώζεται σήμερα ο προμαχώνας Μαρτινέγκο, όπου βρίσκεται ο τάφος του διάσημου συγγραφέα Ν. Καζαντζάκη, με θέα όλη την πόλη, ενώ από τις τέσσερις πύλες εισόδου στην πόλη σώζονται η Χα­νιόπορτα (1570), με το χαρακτηριστικό ανάγλυφο φτερωτό λιοντάρι του Αγίου Μάρκου και η Καινούργια Πόρτα (1587) στη νότια πλευρά.

Χαρακτηριστικά

Στο παλιό (ενετικό) λιμάνι, δίπλα στις σύγχρονες εγκαταστάσεις, διατηρούνται οι θολωτοί ταρσανάδες, όπου στο Μεσαίωνα ναυπηγούνταν οι γαλέρες, ενώ στη δυτική πλευρά κυριαρχεί το επιβλητικό φρούριο Κούλε (16ου αι.).

Στο κέντρο της πόλης βρίσκονται πολλά μνημεία των μεσαιωνικών χρόνων, εποχή μεγάλης ακμής του Ηρακλείου. Ανηφορίζοντας από το λιμάνι την κεντρική οδό 25ης Αυγούστου, συναντάμε την πλατεία με το ναό του Αγίου Τίτου (κτίστηκε το 1872 στη θέση βυζαντινού ναού), ενώ δίπλα βρίσκεται η ενετική Λότζια (16ος αι.), ένα εντυπωσιακό βενετσιάνικο μέγαρο με στοές, που υπήρξε Λέσχη του Δούκα και των αξιωματούχων της Κρήτης, στολισμένη με γλυπτά οικόσημα, τρόπαια κ.α.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό του Ηρακλείου είναι οι βενετσιάνικες και τουρκικές κρήνες, που βρίσκονται διάσπαρτες στον ιστορικό ιστό της πόλης.

Η γνωστότερη είναι η φημισμένη βενετσιάνικη κρήνη Μorozini ή Λιοντάρια (1628), που αποτελεί το σημείο αναφοράς για τους κατοίκους και τους επισκέπτες. Άλλες αξιόλογες βενετσιάνικες κρήνες είναι η κρήνη Bembo(1552-1554) στην πλατεία Κορνάρου, η κρήνη Sagredo (1602-1604), εντοιχισμένη στη βορειοδυτική γωνία της Λότζια και η κρήνη Priuli (1666), κοντά στο λιμάνι.

Από τις τουρκικές κρήνες, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν η Φιλανθρωπική Κρήνη (1776), δίπλα στην κρήνη Bembo, που σήμερα χρησιμοποιείται ως καφενείο, η «Βρύση του Ιδομενέα» (πίσω από το Ιστορικό Μουσείο), η «Βρύση του Γενιτσάρ Αγά» (στην οδό Ικάρου) κ.α.

Από τους ναούς της πόλης ξεχωρίζει η Μητρόπολη του Αγίου Μηνά (πλατεία Αγίας Αικατερίνης), η οποία κτίστηκε στο διάστημα 1862-1895 και εντυπωσιάζει με το μέγεθος και τη θέση του.

Δίπλα της βρίσκεται το παρεκκλήσι του Μικρού Αγίου Μηνά, ενώ βορειοανατολικά η εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης (16ος αι.), που λειτουργεί ως μουσείο έργων της κρητικής αναγέννησης.

Στην πλατεία Βενιζέλου, δεσπόζει ο ναός του Αγίου Μάρκου (13ος αι.), ενώ άλλες σημαντικές εκκλησίες της πόλης είναι η Μονή Αγ. Πέτρου και Παύλου, η Παναγία Ακρωτηριανή, η Παναγία των Σταυροφόρων κ.α.

Κοντά στο Ηράκλειο

Πέντε χλμ. νότια του Ηρακλείου βρίσκεται η Κνωσός, ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ευρώπης. Η Κνωσός ήταν το σπουδαιότερο κέντρο του Μινωϊκού Πολιτισμού από το 1900 ως το 1400 π.Χ.

Στην περιοχή βρισκόταν το μεγαλύτερο ανάκτορο της μινωϊκής Κρήτης που γνώρισε δύο αρχιτεκτονικές φάσεις και καταστράφηκε από το μεγάλο σεισμό της Σαντορίνης (1450 π.Χ.).

Στο χώρο υπάρχουν τα ερείπια από το ανάκτορο του Μίνωα, τα σπίτια των αξιωματούχων και ιερέων, αλλά και των κατοίκων, καθώς και τα νεκροταφεία.

Το ανάκτορο ήταν δαιδαλώδες οικοδομικό σύνολο, κτισμένο γύρω από μία κεντρική αυλή. Καταλάμβανε έκταση 22.000 τ.μ. και περιλάμβανε εκτός από τα βασιλικά διαμερίσματα, λατρευτικούς χώρους, θησαυροφυλάκια, εργαστήρια κι αποθήκες.

63 χλμ. νοτιοδυτικά του Ηρακλείου βρίσκονται τα ερείπια του ανακτόρου της Φαιστού, δεύτερου σε σπουδαιότητα ανα­κτορικού κέντρου της Μινωικής Κρήτης, που κατοικούνταν από τη Νεολιθική εποχή.

Η αρχι­τεκτονική διάταξη του ανακτόρου είναι ίδια με της Κνωσού. Κι εδώ τα δωμάτια είναι διατεταγμένα γύρω από πλακόστρωτη αυλή.

Εδώ, ο τοιχογραφικός διάκοσμος ήταν σχετικά φτωχός, όμως τα δάπεδα και οι τοίχοι είναι επενδυμένοι με πλάκες κατάλευκου γυψόλιθου. Το ανάκτορο καταλάμβανε έκταση, περίπου, 9.000 τ.μ.

Επίσης, κοντά στο παραθεριστικό κέντρο Μάλια (34 χλμ. ανατολικά του Ηρακλείου) οι ανασκαφές έφεραν στο φως ανάκτορο παρόμοιο με αυτά της Κνωσού και της Φαιστού.

Στο φως ήλθαν επίσης συνοικίες της Μινωικής πόλης, που υπήρχε γύρω από το ανάκτορο και νεκροταφείο στη θέση Χρυσόλακκος. Το ανάκτορο αυτό καταλάμβανε έκταση περίπου 9.000 τ.μ.

Τέλος, 46 χλμ. νότια της πόλης βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος της Γόρτυνας, όπου υπάρχουν ευρήματα από τον 16ο αι. π.Χ. ως τον 2ο αι. μ.Χ.

Μουσεία

Για να γνωρίσει κανείς την ιστορία της πόλης σε όλες τις χρονικές περιόδους, τα επιτεύγματα και τον τρόπο ζωής των προηγούμενων κατοίκων της, δεν έχει παρά να επισκεφτεί τα μουσεία της και να δει από κοντά τους θησαυρούς που εκτίθενται.

Πολλά ευρήματα που προέρχονται από διαφορετικές χρονικές περιόδους και από διαφορετικά σημεία της Κρήτης μπορεί κανείς να θαυμάσει στις προθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου, όπου ιδιαίτερη θέση κατέχουν οι θησαυροί από το ανάκτορο της Κνωσού.

Το Ιστορικό Μουσείο με τις ποικίλες συλλογές του προσφέρει στον επισκέπτη μια διαδρομή μέσα στο χρόνο από τους πρώτους μετά Χριστό αιώνες έως σήμερα.

Στο Μουσείο Μάχης Κρήτης και Εθνικής Αντίστασης μπορεί ο επισκέπτης να δει συγκεντρωμένα κειμήλια από την ένδοξη περίοδο για την ιστορία του τόπου 1941-1945.

Στον εκθεσιακό χώρο του ναού της Αγίας Αικατερίνης του Σινά μπορεί κανείς να θαυμάσει τα έργα της κρητικής αναγέννησης που αποπνέουν ένα ιδιαίτερο θρησκευτικό δέος στον επισκέπτη. Ξεχωριστή θέση κατέχουν τα έργα του Μιχαήλ Δαμασκηνού.

Τέλος, μια τελείως διαφορετική έκθεση, μα εξίσου σημαντική και ενδιαφέρουσα, μπορεί κανείς να δει στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας όπου εκτίθενται αντιπροσωπευτικά δείγματα από τη χλωρίδα και πανίδα του τόπου.

Αξιοθέατα

Σε απόσταση λίγων μέτρων από την Εκκλησία, βρίσκεται το περίτεχνο σιντριβάνι, γνωστό με το όνομα «Λιοντάρια» με τον εξαιρετικό γλυπτό διάκοσμό του με θέματα του ζωικού βασιλείου και της θάλασσας.

Κτίστηκε στις πρώτες δεκαετίες του 17ου αιώνα από τον Φραγκίσκο Μοροζίνι, για να στολίσει την πλατεία αλλά και να προσφέρει πολύτιμο νερό στην μεγάλη πολιτεία.

Νοτιοδυτικά της πλατείας των Λιονταριών, σε απόσταση 100 μέτρων, βρίσκεται το Μεσαιωνικό Μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης που υπήρξε το Κρητικό Πανεπιστήμιο του Μεσαίωνα και ανέδειξε πλήθος Ευρωπαίων καλλιτεχνών, φιλοσόφων, εκκλησιαστικών πατέρων, ποιητών και συγγραφέων.

Σήμερα, η Αγία Αικατερίνη στεγάζει μία πλούσια και σπουδαία συλλογή πινάκων της Κρητικής Αγιογραφίας.

Λίγα μέτρα από την Αγία Αικατερίνη ορθώνεται ο Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Μηνά, που είναι ο προστάτης Άγιος του Ηρακλείου και διέσωσε τους Χριστιανούς της πόλης από την σφαγή, όταν οι Τούρκοι, νωρίς τον 19ο αιώνα επιχείρησαν να τους εξολοθρεύσουν.

Ο ναός χτιζόταν τριάντα περίπου χρόνια και εγκαινιάστηκε το 1896 με μεγαλόπρεπες τελετές και λαμπρό εορτασμό. Δίπλα του βρίσκεται η μικρή εκκλησία του Αγίου Μηνά, παλαιότερη και καταστόλιστη με έξοχες αγιογραφίες στους τοίχους και εικόνες μεγάλων Αγιογράφων.

Στο κέντρο του Ηρακλείου, στο βορειοανατολικό άκρο της πλατείας Ελευθερίας βρίσκεται το μεγάλο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κρήτης, όπου χιλιάδες επισκέπτες, βλέπουν τους αμύθητους θησαυρούς των Μινωικών, των αρχαίων, των κλασικών, των Ελληνιστικών και των Ρωμαϊκών χρόνων της Κρήτης.

Στο λιμάνι ορθώνεται μεγαλόπρεπο το φρούριο, ο Κούλες, που επί αιώνες, προστάτευε την πολιτεία αλλά χρησίμεψε και σαν υγρή φυλακή γεμάτη από φυλακισμένους που αλυσοδεμένοι ζούσαν στις πελώριες, σκοτεινές στοές και αίθουσές του.

Δυτικά από το λιμάνι του Ηρακλείου, βρίσκεται το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, όπου φυλάσσονται οι θησαυροί των Χριστιανικών, των Βυζαντινών, των Μεσαιωνικών, και των νεωτέρων χρόνων της Μεγαλονήσου.

Καλλιτεχνικά έργα του λαϊκού πολιτισμού της Κρήτης, κάποια έργα του μεγάλου ζωγράφου ΕL GRECO, που γεννήθηκε και σπούδασε ζωγραφική στο Ηράκλειο καθώς και αγιογραφίες της περίφημης Αγιογραφικής Κρητικής Σχολής, στολίζουν το σπουδαίο αυτό Μουσείο.

Ένα πρότυπο κρητικό σπίτι και δύο αίθουσες με ενθυμήματα του μεγάλου συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη στεγάζονται επίσης στο ίδιο Μουσείο.

Το Ηράκλειο ζώνεται από τα πελώρια ενετικά τείχη του, που τα προστάτευαν από τους εχθρούς και ανάδειξαν την πρωτεύουσα στην πιο καλά οχυρωμένη πολιτεία της Μεσογείου. 25 χρόνια άντεξε με τα τείχη της την πολιορκία των Τούρκων, που πήραν τελικά την πόλη ύστερα από προδοσία Βενετσιάνου Μηχανικού, που τους έβαλε νύχτα, από μυστική είσοδο, μέσα στο Ηράκλειο.

Στο νότιο τείχος ορθώνεται ο προμαχώνας Μαρτινέγκο, όπου έχει θαφτεί ο μεγάλος Κρητικός συγγραφέας του Ζορμπά και ποιητής της Οδύσσειας Νίκος Καζαντζάκης, ενώ νοτιότερα βρίσκεται η παλιά Πύλη -είσοδος της πόλης προς τη Δυτική Κρήτη, η γνωστή Χανιώπορτα.

Νότια της σημερινής πόλης, βρίσκονται τα ανάκτορα της Κνωσού .

Εκκλησίες του χθες και του σήμερα, κρήνες, προμαχώνες, και μεσαιωνικοί δρόμοι, στολίζουν ακόμη το Ηράκλειο, που σφύζει από ζωή και κίνηση μέρα και νύχτα.

Διαδρομές στην πόλη

Το σύγχρονο Ηράκλειο κρατεί την παράδοση μιας από τις πιο ελκυστικές πόλεις της Μεσογείου! Καλύπτει και ικανοποιεί όλα τα γούστα και τις απαιτήσεις του επισκέπτη μα και του μόνιμου κατοίκου της. Δεν είναι τυχαίο ότι επί αιώνες ήταν το κέντρο, η μητρόπολη της Κρήτης και εξακολουθεί να κρατεί τα σκήπτρα προσφέροντας πολλές ενδιαφέρουσες δραστηριότητες και ευχάριστη καθημερινή ζωή.

Τα αξιοθέατα στο Ηράκλειο είναι πολλά αφού εδώ βρίσκονται τα αρχαιότερα μνημεία και τα δείγματα του πρώτου πολιτισμού της Ευρώπης, μαρτυρίες του Δυτικού Πολιτισμού. Στην περιοχή του Ηρακλείου, ο θεός της φιλοξενίας, ο Ζευς, έσμιξε με την πανέμορφη βασιλοπούλα την Ευρώπη, που γέννησε τους Μινωίτες βασιλιάδες και σοφούς, τους θεμελιωτές και ιδρυτές του πρώτου πολιτισμένου κόσμου της Ηπείρου μας.

Στο κέντρο της πόλης βρίσκονται πολλά μνημεία των μεσαιωνικών χρόνων της Κρήτης, που δείχνουν την μεγάλη της ακμή στα χρόνια αυτά. Ανεβαίνοντας από το λιμάνι, συναντάς το πρώτο σπουδαίο μνημείο, την Λότζια, που στεγάζει σήμερα το Δημοτικό Συμβούλιο και μέρος των Υπηρεσιών του Δήμου Ηρακλείου.

Η Λότζια, που υπήρξε Λέσχη του Δούκα και των αξιωματούχων της Κρήτης, στολισμένη με γλυπτά οικόσημα, τρόπαια, με 82 μετώπες κ.ά. συγκέντρωνε επί αιώνες τους άρχοντες για την αναψυχή και τα παιγνίδια τους αλλά και τις επίσημες τελετές τους. Οι στοές της χρονολογούνται από τον 14ο αιώνα, η τελική της μορφή από τις αρχές του 17ου. Ηταν κτισμένη στην PIAZZA DEI SIGNORI (των Διοικητικών Αρχών).

Θεωρείται το κομψότερο βενετσιάνικο μνημείο, που το 1987 πήρε το πρώτο βραβείο EUROPA NOSTRA, ως το πιο καλά αναπαλαιωμένο και συντηρημένο Ευρωπαϊκό μνημείο της χρονιάς.

Νότια της Λότζιας, είναι η βασιλική του Αγίου Μάρκου που κτίστηκε το 1239 στην PLAZZA DELLE BIADE (πλατεία των Σιτηρών) κι ήταν ο καθεδρικός Ναός της Κρήτης. Ανήκε στο Δούκα της και στο χώρο της θάβονταν οι Δούκες. Σήμερα ο Άγιος Μάρκος στεγάζει την Δημοτική Πινακοθήκη Ηρακλείου.

Αναζήτηση

Εγγραφείτε για να βλέπετε τις τιμές των προσφορών τη στιγμή που θα εγγραφείτε!

Δεν στέλνουμε spam! Διαβάστε την πολιτική απορρήτου μας για περισσότερες λεπτομέρειες.